Kamulaştırma Sürecinde Malikin Hakları

Kamulaştırma, kamu yararı gerekçesiyle özel mülkiyetin kamuya devredilmesi işlemidir. Bu süreçte mülk sahibi de bazı haklara sahiptir.

Kamulaştırma Sürecinde Malikin Başlıca Hakları:

  • Bilgilendirme Hakkı: Malik, kamulaştırma kararı hakkında detaylı olarak bilgilendirilme hakkına sahiptir. Kararın gerekçeleri, kamulaştırma bedeli ve itiraz yolları hakkında bilgi verilmesi gerekmektedir.
  • İtiraz Hakkı: Malik, kamulaştırma kararına karşı belirlenen süre içerisinde idari yargıda dava açarak itiraz edebilir. İtiraz nedenleri arasında bedel tespitindeki hata, kamulaştırma gerekçesinin haksız olması, yasal süreçlerin ihlali gibi durumlar sayılabilir.
  • Adil Ticaret Hakkı: Malik, taşınmazının piyasa değerine en yakın bedeli almalıdır. Bu nedenle, bilirkişi raporunu inceleyebilir ve raporun hatalı olduğunu düşünüyorsa kendi bilirkişi raporunu sunabilir.
  • Tazminat Hakkı: Kamulaştırma nedeniyle uğradığı zararlar için tazminat talep edebilir. Bu zararlar arasında taşınmazın boşaltılması, yeni bir taşınmaz edinme gibi masraflar yer alabilir.
  • Hukuki Yardım Alma Hakkı: Bir avukata başvurarak hukuki yardım alabilir ve haklarını daha iyi koruyabilir.

Kamulaştırma Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

  • Süreler: İtiraz süreleri genellikle kısadır. Bu nedenle, sürelerin kaçırılmamasına dikkat edilmelidir.
  • Belgeler: İtiraz dilekçesine destekleyici belgeler eklemek önemlidir. Tapu belgeleri, bilirkişi raporları, tanık ifadeleri gibi belgeler bu süreçte kullanılabilecek delillerdir.
  • Hukuki Danışmanlık: Kamulaştırma davaları karmaşık hukuki süreçlerdir. Bu nedenle, deneyimli bir avukata danışmak önemlidir.
  • Bilirkişi Raporu: Bilirkişi raporunda hata veya eksiklik olduğunu düşünüyorsanız, kendi bilirkişi raporunuzu sunabilirsiniz.

Kamulaştırma Süreci Nasıl İşler?

  • Kamulaştırma Kararı: Yetkili idare tarafından kamulaştırma kararı alınır.
  • Bilgilendirme: Malike karar tebliğ edilir.
  • İtiraz Süresi: Malikin belirlenen süre içinde itirazda bulunması.
  • Dava Süreci: Mahkemenin delilleri değerlendirmesi ve karar vermesi.
  • Bedelin Ödenmesi: Mahkemenin kesinleşmiş kararı doğrultusunda malike bedel ödenir.

Sonuç olarak, kamulaştırma sürecinde mülk sahipleri de bazı haklara sahiptir. Bu hakları bilmek ve kullanmak, hak kayıplarını önlemek için önemlidir.

Unutmayın: Bu bilgiler genel bir bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye olarak değerlendirilmemelidir. Her durumun kendine özgü özellikleri bulunmaktadır.

Daha fazla bilgi almak için bir avukata danışmanız tavsiye edilir.

Kamulaştırmanın Özellikleri

1.           Özel mülkiyete yapılan bir müdahale olan kamulaştırma işlemi ancak kamu yararı gerekli olan hallerde yapılabilir. Yani başka bir ifadeyle kamu yararı nedeni dışında kamulaştırma yapılamaz ( Any. m 46, KK. m . 3/1).

 2.          Kamulaştırma işlemini sadece devlet ve kamu tüzel kişi yapabilir. Başka bir ifadeyle gerçek kişiler ya da özel hukuk tüzel kişisi kamulaştırma yapamaz ( Any. m 46, KK. m. 3/1).

3.           Kamulaştırmaya sadece özel hukuk gerçek ve tüzelkişilerinin mülkiyetindeki mallar konu olabilir. Zira kamuya ait bir malın kamu tarafından zorla mülkiyetine geçirmesi mümkün değildir ( Any. m 46, KK. m. 3/1).

4.           Kamulaştırma taşınmaz mallar üzerinde tahsis edilebilen bir idari işlemdir. İdare taşınıra ihtiyaç duyarsa bunu kamulaştırma dediğimiz yöntem ile değil daha farklı yöntemlerle elde eder.

5.           Kamulaştırma malın gerçek değeri üzerinden yapılır ( Any. m 46, KK. m 3).

6.           Kamulaştırılacak malın gerçek değeri kural olarak peşin ödenir (KK. m 3/1). Ancak istisna olarak tarım reformunun uygulanması, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskan projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla kamulaştırmalarda taksitlendirme yapılabilir. Kamulaştırılan topraktan, o toprağı doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye ait olanlarının bedeli taksitlendirilemez, peşin ödenir. Taksitlendirmelerde süre 5 yılı aşamaz.

7.           Kamulaştırılacak malın gerçek değeri nakit olarak ödenmelidir başka bir ifadeyle tahvil, çek, bono gibi kıymetli evraklar ile ödeme yapılamaz (KK. m 3/1, Any m 46).

 8.          Herhangi bir neden ile kamulaştırma bedeli ödenmez ise bu halde kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faiz uygulanarak ödeme zamanında yapılır (KK. m 3/2).

 9.          Kamulaştırma mülkiyet hakkına bir müdahale biçimi olduğu için ancak kanun ile yapılabilir. Yani herhangi bir idari işlem ile ya da KHK ile kamulaştırma yapılamaz (Any. m. 35, m. 46).

10.         Mülkiyet hakkına bir müdahale olan kamulaştırma işlemi öneminden ötürü Anayasamızın çeşitli maddelerinde düzenlenmiştir. Anayasamızın önemli ilkelerinden olan hukuk devleti ilkesi, sosyal devlet ilkesi, eşitlik ilkesi, insan haklarına saygılı devlet ilkesi, ölçülülük ilkesi gibi ilkeler kamulaştırma işlemine de dolaylı olarak uygulanırlar. Temel hak ve özgürlüklerden olan mülkiyet hakkının korunması açısından kamulaştırma işleminde temel hak ve özgürlüklerle ilgili sınırlandırmalarda, anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin gereklerine ve ölçülülük ilkesine uygun olarak kanunla yapılmasına dikkat etmek gerekir.

 11.        Kamulaştırma işlemi yapmadan önce yeterli ödenek temin edilmelidir. Aksi halde kamulaştırma işlemine başlanamaz Kamulaştırmaya ilişkin olarak saymaya çalıştığımız bu ilkeler çerçevesinde kamulaştırma yapılmaz ise yapılacak kamulaştırma işlemi hukuka aykırı olur.