Devlete ait taşınmazlar, kamuya hizmet etmek amacıyla kullanılmakta olup, zaman zaman işgal, tecavüz ve müdahalelere uğrayabilmektedir. Bu tür olumsuz durumlar, kamu düzeni ve taşınmazların verimli kullanımını engellediği için derhal ve etkili bir şekilde çözülmesi gereken sorunlar arasında yer almaktadır. Bu yazıda, devlete ait taşınmazlardan tahliye işlemleri ve bu işlemlerin hukuki çerçevesi ele alınacaktır. Devlete ait taşınmazlardan tahliye işlemi, belirli bir prosedüre ve yasal düzenlemelere dayanır. Bu prosedürlerin doğru ve etkin bir şekilde uygulanabilmesi, taşınmazların korunması, kamu düzeninin sağlanması ve hukuksuz işgallerin önüne geçilmesi açısından büyük önem taşır.
Devlete Ait Taşınmazların Hukuki Durumu
Devlete ait taşınmazlar, hem Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar hem de devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlar olarak iki ana kategoride değerlendirilir. Bu taşınmazlar, devletin çeşitli kurumları tarafından yönetilmekte olup, bazen işgal, tecavüz veya müdahaleye uğrayabilirler. Bu tür durumlardaki ana amaç, kamu düzeninin korunması ve devletin taşınmazlarının amacı dışında kullanılmasının önlenmesidir.
İşgal, tecavüz ve müdahale, bir taşınmazın mülkiyetinin ya da kullanım hakkının ihlali anlamına gelir ve bu durumlar, ilgili yasal düzenlemelere göre çözülmelidir. Devlete ait taşınmazlardan tahliye işlemi, hukuka aykırı şekilde taşınmazı işgal eden, izinsiz kullanan veya müdahale eden kişilerden bu taşınmazların geri alınması sürecini kapsar. Bu süreç, ilgili yasal düzenlemeler ve idari prosedürlerle yapılır.
Tahliye İşlemlerini Düzenleyen Yasal Çerçeve
Devlete ait taşınmazlardan tahliye işlemi, belirli kanun ve yönetmeliklere dayanır. Bu süreçte en önemli yasal düzenlemeler, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ve 3091 sayılı Kanun‘dur. Bu kanunlar, taşınmazların hukuka aykırı şekilde kullanımı durumunda yapılacak işlemleri düzenler. Bu bağlamda, her bir düzenleme farklı durumlar için çözüm önerileri sunmaktadır.
1. 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, devletin taşınmazlarını yönetirken izlenecek yolları belirler. Bu kanunun 75. maddesi, işgal edilen taşınmazların tahliye edilmesini düzenler. Bu maddeye göre, bir taşınmaz işgal edildiğinde, ilgili idare tarafından tahliye işlemi yapılır ve taşınmaz, mülki amir tarafından en geç 15 gün içinde tahliye edilir. Bu hüküm, zamanaşımı olmaksızın geçerlidir ve devletin taşınmazlarının korunması açısından önemlidir.
Ayrıca, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik‘te de tahliye işlemi ile ilgili özel hükümler bulunmaktadır. Yönetmeliğin 89. maddesine göre, kiraya verilen, irtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen taşınmazlar, süresi dolmuşsa ya da sözleşmesi feshedilmişse, yine 15 gün içinde tahliye edilmek zorundadır. Bu taşınmazların tahliyesi, ilgili müdürlüklerin talebi üzerine, mülki amir tarafından gerçekleştirilir.
2. 3091 Sayılı Kanun
3091 sayılı Kanun ise, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde yapılan tecavüz ve müdahaleleri düzenler. Bu kanunun amacı, kamuya ait taşınmazların güvenliğini sağlamak ve tecavüz veya müdahalelere karşı önlem almaktır. Tecavüz, taşınmazın zorla işgal edilmesi ya da üzerinde izinsiz değişiklikler yapılması olarak tanımlanırken, müdahale ise zilyedin taşınmaz üzerindeki mutlak hâkimiyetinin kısmi olarak ihlali anlamına gelir. Bu durumda, valiler veya kaymakamlar tarafından tecavüzün önlenmesine yönelik kararlar verilir ve taşınmaz zilyedine teslim edilir.
3091 sayılı Kanun, taşınmazlara yapılan tecavüz veya müdahaleler karşısında hangi makamların devreye gireceğini ve hangi prosedürlerin uygulanacağını belirler. Bu kanuna göre, taşınmazda yapılan müdahale durumunda, 60 gün içinde başvuru yapılması gerektiği gibi, bazı durumlarda süre sınırlaması bulunmamaktadır. Özellikle devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerde yapılan müdahalelerde süre kısıtlaması bulunmaz.
Tahliye Süreci
Devlete ait bir taşınmazın tahliye edilmesi süreci, yasal düzenlemelere uygun bir şekilde adım adım takip edilmelidir. Bu süreç, işgalci ya da izinsiz kullanıcı tarafından taşınmazın terk edilmesi ile sonuçlanır. Aşağıda, tahliye işleminin nasıl yapılacağına dair temel adımlar sırasıyla ele alınmıştır.
1. Tahliye Talebinin Yapılması
Tahliye işlemi, idarenin başvurusu ile başlar. İlgili taşınmaz, ya da işgal edilen yerin bağlı olduğu İlçe Milli Emlak Müdürlüğü veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü gibi idareler, mülki amirliklere başvuru yaparak tahliye talebinde bulunur. Mülki amirlik, başvuruyu inceleyerek, taşınmazın en kısa sürede boşaltılması için gerekli işlemleri başlatır. Bu başvuruya dayalı olarak mülki amir, işlemi en geç 15 gün içinde yerine getirmek zorundadır.
2. İşgalcinin Uyarılması
İşgal edilen taşınmaz için tahliye işlemi başlatıldığında, işgalciye resmi bir tebligat yapılır. Tebligat, işgalcinin taşınmazdan çıkması için gerekli süreyi belirtir. Bu süre genellikle 15 gündür ve işgalciye taşınmazı boşaltması için fırsat tanınır. Eğer işgalci, bu süre içinde taşınmazı terk etmezse, tahliye işlemi icra memurları tarafından gerçekleştirilir.
3. Tahliye İşleminin Gerçekleştirilmesi
Tahliye işlemi sırasında, işgalci taşınmazı boşaltmazsa, ilgili idare icra memurlarından yardım alabilir. İcra memurları, işgalciden taşınmazı boşaltmasını talep eder. Eğer işgalci direnirse, taşınmazın boşaltılması için yıkım işlemi yapılabilir. Yıkım işlemi, idare tarafından gerçekleştirilir ve gerekli masraflar işgalciden tahsil edilir. Yıkım işlemi, genellikle taşınmaz üzerinde sabit tesisler veya yapılar bulunduğunda söz konusu olur.
4. Enkazın Kaldırılması ve Teslim Edilmesi
Tahliye işlemi tamamlandıktan sonra, taşınmaz eski kiracı veya işgalciye ait olan sabit tesisler ve enkazdan temizlenir. Enkazın kaldırılması için genellikle 30 gün süre tanınır. Bu süre zarfında işgalci veya eski kiracı, tesisleri kaldırmazsa, idare gerekli işlemleri yapar ve masrafları işgalciden tahsil eder. İlgili taşınmaz, idareye boş olarak teslim edilir ve yeniden kullanılabilir hale gelir.
Sonuç
Devlete ait taşınmazlardan tahliye işlemi, kamu düzeninin korunması ve taşınmazların güvenliğinin sağlanması açısından kritik bir öneme sahiptir. Hem 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hem de 3091 sayılı Kanun ve Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik, bu tür işlemlerin hukuka uygun bir şekilde yapılmasını ve işgallerin önlenmesini sağlayan yasal düzenlemelerdir. Tahliye işlemleri, idarelerin başvurusu ile başlar ve mülki amirlerin denetiminde gerçekleştirilir. Eğer işgalci veya kiracı, taşınmazı boşaltmazsa, icra işlemleri ve yıkım işlemleri devreye girer. Bu süreç, devlete ait taşınmazların verimli bir şekilde kullanılmasını ve devletin mal varlıklarının korunmasını sağlar.
