Görevi Yaptırmamak İçin Direnme (Mukavemet) Suçu – TCK m.265

1. GİRİŞ

Kamu görevlilerinin, görevlerini etkin bir şekilde yerine getirebilmeleri, kamu düzeninin korunması açısından önem arz etmektedir. Bu nedenle, kamu görevlilerine karşı görevlerini yaptırmamak amacıyla cebir veya tehdit kullanılması, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) “görevi yaptırmamak için direnme” suçu olarak düzenlenmiştir. Bu suç, toplumda kamu otoritesine karşı gelebilecek fiillerin önüne geçilmesi açısından büyük bir önem taşımaktadır. Özellikle güvenlik güçlerine ve yargı mensuplarına yönelik gerçekleştirilen direnme eylemleri, devlet otoritesini sarsabilecek nitelikte olup, yasalar ile sıkı şekilde düzenlenmiştir.

2. KANUNİ DÜZENLEME

TCK MADDE 265

(1) Kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engellemek amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Suçun yargı görevi yapan kişilere karşı işlenmesi halinde, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(3) Suçun, kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranında artırılır.

(4) Suçun, silahla ya da var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu gücünden yararlanılarak işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(5) Bu suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

3. KORUNAN HUKUKİ DEĞER

Bu düzenleme ile kamu idaresinin güvenilirliği ve işleyişi korunmakta, kamu görevlilerinin görevlerini her türlü baskıdan uzak bir şekilde yerine getirebilmeleri sağlanmaktadır. Aynı zamanda, kamu görevlilerinin vücut bütünlüğü ve iradeleri de korunmaktadır. Hukukun üstünlüğü ilkesinin tesis edilmesi ve kamu hizmetlerinin kesintisiz yürütülmesi için kamu görevlilerine yönelik her türlü tehdidin caydırıcı cezalar ile önlenmesi hedeflenmektedir.

4. SUÇUN FAİL VE MAĞDURU

Bu suçun faili herkestir, yani herkes tarafından işlenebilir. Mağdur ise yalnızca kamu görevlisidir. Ancak, kamu görevlisinin görevi başında bulunması ve görevini yerine getirmeye çalışması gerekmektedir. Kamu görevlisinin görevi ile ilgisi olmayan bir zamanda gerçekleşen cebir veya tehdit fiilleri bu suçu oluşturmaz. Örneğin, bir polis memuruna, görevde olmadığı sırada saldırıda bulunulması bu suç kapsamında değerlendirilemez.

5. SUÇUN UNSURLARI

Maddi Unsur: Suçun maddi unsuru, kamu görevlisine karşı cebir veya tehdit kullanılmasıdır. Cebir, fiziksel gücün kullanılmasını; tehdit ise kamu görevlisinin korkutulmasını ifade eder. Örneğin, bir kişinin trafik cezası yazan polis memurunu itmesi, kollarını sıkıca tutarak görevini yapmasını engellemesi veya memuru açık şekilde ölümle tehdit etmesi bu suçu oluşturur.
Manevi Unsur: Bu suç, ancak kasten işlenebilir. Taksirle işlenmesi mümkün değildir. Failin bilerek ve isteyerek kamu görevlisini engellemeye çalışması gerekmektedir.

6. NİTELİKLİ HALLER

Suçun yargı görevi yapan kişilere karşı işlenmesi: Hakimler, savcılar, avukatlar ve bilirkişilere karşı işlenmesi halinde ceza artırılır.
Failin kendisini tanınmayacak hale getirmesi veya birden fazla kişi ile birlikte hareket etmesi: Örneğin, bir grubun yüzlerini maske ile kapatarak bir polis memuruna saldırması cezayı artırıcı bir durumdur.
Suçun silahla ya da suç örgütlerinin korkutucu gücü kullanılarak işlenmesi: Failin silah kullanarak direnmesi veya organize bir suç örgütünün gücünü kullanarak memura karşı direnmesi ağırlaştırıcı bir durumdur.
Suç işlenirken kasten yaralamanın ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi: Kamu görevlisine yönelik gerçekleştirilen cebir eylemi sonucunda, ağır yaralanmalar meydana gelirse faile ayrıca kasten yaralama suçundan ceza verilir.

7. HUKUKİ SONUÇLAR

Hapis Cezası: 6 ay ile 3 yıl arasında değişen hapis cezası uygulanabilir.
HAGB ve Erteleme: Suçun temel hali için hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) ve cezanın ertelenmesi mümkün olabilir. Ancak, sağlık personeline karşı işlenen bu suçlarda hapis cezasının ertelenmesi uygulanmaz.
Adli Para Cezasına Çevrilme: Belli koşullarda cezanın adli para cezasına çevrilmesi söz konusu olabilir.

8. EMSAL YARGITAY KARARLARI

Yargıtay kararlarına göre, kamu görevlisine karşı görevini engelleme amacıyla yapılan her türlü cebir ve tehdidin “görevi yaptırmamak için direnme suçu” kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

OLAY TUTANAĞI İLE TANIK VE MAĞDUR BEYANLARI ARASINDA ÇELİŞKİ OLMASI SEBEBİYLE GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇUNDAN VERİLEN HÜKMÜN BOZULMASI

“…TCK’nın 265. maddesinde “görevi yaptırmamak için direnme” başlığıyla “seçenekli hareketli” ve “amaçlı bir fiil” olarak düzenlenen ve görevin yapılmasını önleme maksadıyla kamu görevlisine karşı gelinmesi eylemleri cezalandırılan suç tipinde; hareketin “cebir veya tehdit” şeklindeki icrai davranışlarla işlenebileceğinin öngörüldüğü ve belirtilen tipik hareketleri içermeyen pasif direnme fiillerinin bu suçu oluşturmayacağı göz önüne alındığında, dosyada mevcut 19/03/2014 tarihli tutanak içeriğinde, sanığın, hakkında beraat kararı verilen temyiz dışı diğer sanıkla birlikte arbede çıkararak kaçmaya çalıştığı ve ekip aracına bindirilirken mağdur …’ın yaralanmasına sebebiyet verdiğinin belirtilmesine karşın, tanık …’in beyanında, sanığın debelenip kaçmaya çalıştığı, agresif davrandığı ve polis aracını tekmelediğini belirtmesi, mağdur polis memurlarının aşamalardaki beyanlarında, sanığın kendilerine yönelik cebir veya tehdit eylemine ilişkin açık bir anlatımda bulunmayarak “direndiği, zorluk çıkardığı ve taşkınlık yaptığı” şeklinde soyut ifadelere yer verdikleri, bir kısım mağdurun, sanığın kendilerine karşı cebir veya tehdit eylemi olmadığını ifade ettikleri anlaşılmakla, olay tutanağı ile tanık ve mağdur beyanları arasında oluşan çelişkinin giderilmesi, giderilemediği takdirde hangi anlatıma, hangi gerekçeyle üstünlük tanındığının açıklanması, sanığın mağdurlara karşı hangi eylemi gerçekleştirdiğinin kabul edildiği ve bunların ne surette direnme suçunda aranan cebir veya tehdit unsurlarına vücut verdiği kanıtlara dayalı olarak tartışılıp gösterilmeden, eksik inceleme ve yetersiz gerekçeyle sanık hakkında mahkumiyet kararı verilmesi, Kanuna aykırı, sanık …’ın temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye uygun olarak, HÜKMÜN BOZULMASINA…” (4. Ceza Dairesi 2020/11564 E. , 2021/2862 K.)

ŞÜPHELİNİN KENDİSİNİ DURDURMAK İSTEYEN POLİS MEMURUNUN UYARISINI DİNLEMEYEREK SADECE KAÇMASI GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇUNUN OLUŞTUĞUNU GÖSTERMEZ

SANIĞIN KAÇARKEN ARACINI JANDARMANIN ÜZERİNE SÜRMESİ VE JANDARMAYI YARALAMASI EYLEMİ, KASTEN YARALAMA OLMAYIP; GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇU OLUŞTURMAKTADIR

“…Sanığın, göçmen kaçakçılığı yapılacağına dair ihbar alan ve bu nedenle yol kontrolü yapan jandarmanın dur ihtarına uymayarak, içerisinde göçmenlerin bulunduğu aracı jandarmanın üzerine sürdüğü ve katılanın basit tıbbi müdahale ile giderilebilir şekilde yaralanmasına sebep olduğu olayda, sanığın kasten yaralama niteliğindeki eyleminin katılanın görevini yapmasını engellemek amacını taşıdığı ve TCK’nın 265/1. ve 265/4. maddesinde düzenlenen silahla görevi yaptırmamak için direnme suçunu oluşturduğu gözetilmeden, suç vasfında yanılgıya düşülerek kasten yaralama suçundan hüküm kurulması, Kanuna aykırı, sanık … ve O Yer Cumhuriyet Savcısının temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye aykırı olarak HÜKMÜN BOZULMASINA…” (4. Ceza Dairesi 2020/13972 E. , 2021/2095 K.)

SANIĞIN BABASINA KELEPÇE TAKILMASINA İZİN VERMEMESİ YÖNÜNDEKİ EYLEMİNDEN DOLAYI GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇUNDAN SANIĞA VERİLEN HÜKMÜN KANIT YETERSİZLİĞİ SEBEBİYLE BOZULMASI

SANIĞIN BİRDEN FAZLA POLİS MEMURUNA YÖNELİK GERÇEKLEŞTİRDİĞİ GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇUNDA ZİNCİRLEME SUÇ HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASI VE TCK 265/4 UYARINCA VERİLEN CEZANIN ARTIRILMASI GEREKİR

“…Sanığın görevi yaptırmamak için direnme eylemini birden fazla görevli polis memuruna yönelik ve TCK’nın 6. maddesi gereğince silahtan sayılan demir sopa ile gerçekleştirmesi karşısında, TCK’nın 43/2 ve 265/4. maddelerinin uygulanmaması, Kanuna aykırı, O Yer Cumhuriyet Savcısı ve sanık …’ın temyiz nedenleri yerinde görülmekle, tebliğnamedeki isteme uygun olarak, HÜKMÜN BOZULMASINA…” (4. Ceza Dairesi 2020/12010 E. , 2021/2283 K.)

SANIĞIN POLİS MEMURLARININ KENDİSİNİ UZAKLAŞTIRMAK İSTEMESİ ÜZERİNE MERDİVEN KORKULUĞUNA TUTUNUP GİTMEMEK İÇİN DİRENMESİ EYLEMİ PASİP DİRENME NİTELİĞİNDE OLUP; GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇUNU OLUŞTURMAZ

HACİZ MAHALİNDE AVUKATA TEHDİT EDİLMESİ VE TOKAT ATILMASI GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇUNU OLUŞTURUR

“…Katılanın alacaklı vekili sıfatı ile bulunduğu haciz sırasında sanığın katılana hitaben söylediği tehdit sözleri ile tokat atmak suretiyle kasten yaralama niteliğindeki eylemlerinin katılanın görevini yapmasını engellemek amacını taşıdığı, bir bütün halinde TCK’nın 265/2. maddesinde düzenlenen görevi yaptırmamak için direnme suçunu oluşturduğu gözetilmeden, suç vasfında yanılgıya düşülerek tehdit ve yaralama suçlarından hüküm kurulması…” (4. Ceza Dairesi 2020/32053 E. , 2021/2023 K.)

SANIĞIN HACİZ MAHALİNDEKİ AVUKATA YÖNELİK “BURADAN MAL KALDIRIRSAN OLACAKLARA KATLANIRSIN, BURADAKİ İŞÇİLERİ KONTROL EDEMEM” ŞEKLİNDEKİ SÖZLERİ GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇUNU OLUŞTURUR

“…Sanığın, haciz işlemleri için işyerine gelen mağdur avukata yönelik”… “…buradan mal kaldırırsan olacaklara katlanırsın, buradaki işçileri kontrol edemem…” şeklindeki sözlerinin TCK’nın 265/2. maddesindeki görevi yaptırmamak için direnme suçunu oluşturduğu gözetilmeyerek, suç vasfında yanılgı ile tehdit suçundan mahkûmiyet hükmü kurulması, Kanuna aykırı ve sanık … müdafiinin temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye aykırı olarak HÜKMÜN BOZULMASINA…” (4. Ceza Dairesi 2020/19335 E. , 2020/18737 K.)

SANIĞIN OKULUN GÜVENLİK GÖREVLİSİN DIŞARI ÇIKMASI YÖNÜNDEKİ UYARISI ÜZERİNE GÜVENLİK GÖREVLİSİNİ YARALAMASI, GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇUNU OLUŞTURUR

“…Sanığın, suç tarihinde katılanın güvenlik görevlisi olarak çalıştığı okula geldiği, okulun içinde kantin bölümüne geçerek oturduğu, katılanın sanığı oturmanın yasak olduğunu söyleyerek dışarı çıkması yönünde uyarması üzerine sanığın katılana “sen benim kim olduğumu biliyor musun, bana Adanalı derler, çık dışarı da görüşelim” şeklinde sözlerle tehdit ettiği, katılanın sanığa okul dışına kadar refakat ettiği, dışarda sanığın tekrar okula doğru yöneldiği, katılanın sanığı tekrar uyarması üzerine sanığın katılana sinkaflı sözlerle hakaret edip kafa ile darp ederek burnunda kemik kırığına ve alınan rapora göre yüzde sabit ize neden olacak nitelikte yaraladığı olayda, görev belgesi dosyaya getirtilerek sanığın eylemlerinin kasten yaralama ve hakaret suçları dışında, görevi yaptırmamak için direnme suçunun TCK’nin 265/1. maddesi tehdit unsurunu da oluşturduğu, sanık hakkında ayrıca görevi yaptırmamak için direnme suçundan cezalandırılmasına karar verilmesi gerekirken suç vasfında yanılgıya düşülerek yazılı şekilde tehdit suçundan cezalandırılmasına karar verilmesi…” (3. Ceza Dairesi 2020/13070 E. , 2020/18353 K.)

SANIĞIN, POLİS MEMURLARINA “IĞDIR’ DA POLİSLİK YAPTIRMAYACAĞIM, SİZLERLE GÖRÜŞÜRÜZ” BİÇİMİNDEKİ EYLEMİ GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇUNU OLUŞTURUR

“…Olay tarihinde hırsızlık suçu ile ilgili olarak adliyeye getirilen şahıslar hakkında düzenlenen evraklara bakmak isteyen sanığın, evrakları muhafaza etmekle yükümlü olan katılan polis memurunun uyarısına “Iğdır’da polislik yaptırmayacağım, sizinle görüşürüz’ biçiminde söz söyleyerek karşılık vermesi şeklinde gerçekleşen eyleminin TCK’nın 265/1. maddesinde düzenlenen görevi yaptırmamak için direnme suçunu oluşturacağı gözetilmeden, suçun niteliğinin belirlenmesinde yanılgıya düşülerek tehdit suçundan cezalandırılmasına karar verilmesi…” (4. Ceza Dairesi 2020/10644 E. , 2020/18671 K.)

SANIĞIN TUTANAK DÜZENLEYEN KATILANA “SENİ MAHKEMEYE VERECEĞİM, RÜTBELERİNİ SÖKTÜRECEĞİM” SÖZLERİ ANAYASAL ŞİKÂYET HAKKI NİTELİĞİNDE OLDUĞU İÇİN FAİLİN EYLEMİ GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇUNU OLUŞTURMAZ

“…TCK’nın 265. maddesinde “görevi yaptırmamak için direnme” başlığıyla, seçenek hareketli ve amaçlı bir fiil olarak düzenlenen ve görevin yapılmasını önleme maksadıyla kamu görevlisine karşı gelinmesi eylemlerini cezalandıran suç tipinde; hareketin “cebir veya tehdit” şeklindeki icrai davranışlarla işlenebileceğinin öngörüldüğü ve belirtilen tipik hareketleri içermeyen pasif direnme fiillerinin bu suçu oluşturmayacağı gözönüne alınmalıdır. Sanığın, işyeri hakkında tutanak düzenleyen katılan …’a “seni mahkemeye vereceğim rütbelerini söktüreceğim” şeklindeki sözlerinin bir bütün halinde Anayasal şikayet hakkını kullanacağını bildirme niteliğinde olduğu ve sonuç almaya elverişli, objektif olarak katılan üzerinde ciddi bir korku veya endişe doğuracak nitelikte olmadığı, tüm dosya kapsamından sanığın katılana yönelik görevi yaptırmamak için direnme suçunun unsuru olabilecek cebir veya tehdit niteliğinde başkaca bir eyleminin de bulunmadığı gözetilmeden sanık hakkında mahkumiyet kararı verilmesi, Kabule göre de; Sanığın cezasında TCK’nın 265/3. maddesi gereği arttırım yapılırken uygulama maddesinin TCK’nın 263/3. maddesi olarak yazılması, Kanuna aykırı ve sanık …’nun temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnameye aykırı olarak, HÜKMÜN BOZULMASINA…” (4. Ceza Dairesi 2020/19997 E. , 2020/17901 K.)

9. SONUÇ

Görevi yaptırmamak için direnme suçu, kamu görevlilerinin görevlerini yerine getirmesini engellemeye yönelik cebir ve tehdidi cezalandırmayı amaçlayan önemli bir suç tipidir. Kamu düzeninin korunması ve kamu görevlilerinin görevlerini baskısız bir şekilde yapabilmesi için bu suça ilişkin yasal düzenlemeler büyük bir önem taşımaktadır. Özellikle güvenlik güçlerine, sağlık personeline ve yargı mensuplarına yönelik her türlü direnme eyleminin caydırıcı cezalar ile önüne geçilmesi, hukuk devletinin korunması açısından büyük bir gereklilik arz etmektedir. Kamu görevlilerinin etkin ve güvenli bir şekilde görev yapabilmesi için bu tür suçların ciddi yaptırımlarla karşılanması gerektiği açıktır.

Görevi Yaptırmamak İçin Direnme (Mukavemet) Suçu – TCK m.265

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et