İşsizlik maaşı, işini kaybeden bireylere, belirli bir süre boyunca devlet tarafından sağlanan maddi bir destektir. Bu maaş, Türkiye’deki sosyal güvenlik sisteminin önemli bir parçasıdır ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. İşsizlik sigortası, işsiz kalan bireylerin, geçimlerini sağlamak amacıyla belirli bir süre için finansal destek alabilmesini sağlar. Ancak, işsizlik maaşından yararlanabilmek için belirli şartları yerine getirmek gerekmektedir. Bu makalede, işsizlik maaşının şartları, başvuru süreci, hesaplama yöntemleri ve ödeme koşulları detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
1. İşsizlik Maaşı Nedir?
İşsizlik maaşı, sigortalı çalışanların, kendi kusurları dışında işlerini kaybetmeleri durumunda, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından verilen geçici bir ödemedir. İşsizlik maaşı, sigortalı kişilerin işsizlik durumlarında belirli bir süre boyunca maddi destek almasını sağlar. İşsizlik sigortası, işçinin prime esas kazançlarının belirli bir oranı üzerinden hesaplanır. Bu ödeme, sigortalı kişinin geçimini sağlamak amacıyla belirli bir süre boyunca yapılır.
2. İşsizlik Maaşı Hesaplama Yöntemi
İşsizlik maaşı, işsizlik sigortası primi ödeyen sigortalıların son dört ayda elde ettikleri prime esas brüt kazançlarının ortalaması üzerinden hesaplanır. Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört ayda kazandığı günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanır. Ancak, bu hesaplama sonucunda elde edilen işsizlik ödeneği miktarı, aylık brüt asgari ücretin %80’ini geçemez.
Örneğin, 2024 yılı için hesaplama şu şekilde yapılmaktadır:
- Son 4 Ay Asgari Ücretle Çalışan: 20.002,50 TL brüt kazanç, işsizlik maaşı 7.940,27 TL
- Son 4 Ay 25.000 TL ile Çalışan: 25.000,00 TL brüt kazanç, işsizlik maaşı 9.924,10 TL
- Son 4 Ay 41.000 TL ile Çalışan: 41.000,00 TL brüt kazanç, işsizlik maaşı 15.880,54 TL
Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta, işsizlik maaşının brüt asgari ücretin %80’ini geçemeyecek olmasıdır. Bu nedenle, sigortalı işçinin kazancı yüksek olsa bile, maaşın belirli bir üst sınır vardır.
3. İşsizlik Maaşı Şartları (2025)
İşsizlik maaşından yararlanabilmek için yerine getirilmesi gereken bazı yasal şartlar bulunmaktadır. Bu şartlar şunlardır:
- Son 120 Gün Hizmet Akdine Tabi Çalışma: Sigortalı, işten çıkarılmadan önceki son 120 gün boyunca bir işyerinde çalışıyor olmalıdır.
- En Az 600 Gün İşsizlik Sigortası Primi Ödemiş Olmak: Sigortalı, işten çıkarılmadan önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olmalıdır.
- İŞKUR’a Başvuru: Hizmet akdinin feshinden sonra, işsizlik maaşına başvurmak için en geç 30 gün içinde İŞKUR’a şahsen veya elektronik ortamda başvuru yapılmalıdır.
Bu şartları sağlayan kişiler, işsizlik maaşına hak kazanır.
4. İşsizlik Maaşı Başvurusu Nasıl Yapılır?
İşsizlik maaşı başvurusu, iş sözleşmesinin feshedilmesinin ardından 30 gün içinde yapılmalıdır. Başvuru, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) aracılığıyla yapılır. Başvuru için İŞKUR’a şahsen gidilebileceği gibi, İŞKUR’un internet sitesi veya e-Devlet üzerinden de başvuru yapılabilir.
Başvuruda belirtilmesi gereken belgeler ve bilgiler arasında, kimlik belgesi, işten çıkarıldığınızı belirten yazı, son 3 ayın maaş bordroları ve SGK hizmet dökümü gibi belgeler yer almaktadır.
Eğer başvuru 30 gün içinde yapılmazsa, başvuru süresi dışında geçen her gün, işsizlik maaşının ödeme süresinden düşülür. Ancak, mücbir sebepler (sağlık sorunları, doğal afetler vb.) durumunda, başvuru süresi uzatılabilir.
5. İşsizlik Maaşı Alma Şartları
İşsizlik maaşı almak için, kişinin kendi isteği veya kusuru ile işten ayrılmamış olması gerekmektedir. Kendi isteğiyle işten ayrılan kişiler ya da iş akdi feshedildiğinde kusurlu olanlar, işsizlik maaşı alamazlar. Ayrıca, 6111 sayılı Kanun’un 71. maddesine göre, işsizlik maaşı almak için:
- Son üç yıl içinde en az 600 gün prim ödemiş olmak,
- İşten ayrılmadan önceki son 120 gün kesintisiz çalışmak,
- İşten ayrıldıktan sonraki 30 gün içinde İŞKUR’a başvurmuş olmak gerekmektedir.
Bu şartları sağlayan sigortalılar işsizlik maaşına hak kazanır.
6. İşsizlik Maaşı Süresi
İşsizlik maaşı süresi, sigortalının son üç yıl içinde prim ödeme süresine bağlı olarak değişir. Şu şekilde belirlenir:
- 600 Gün Sigortalı Çalışanlar: 180 gün (6 ay)
- 900 Gün Sigortalı Çalışanlar: 240 gün (8 ay)
- 1080 Gün Sigortalı Çalışanlar: 300 gün (10 ay)
İşsizlik maaşı, kişinin işsizlik sigortasına yaptığı prim ödemelerine ve çalışma süresine göre farklı sürelerle ödenir.
7. Kısa Çalışma Ödeneği ve İşsizlik Maaşı
Kısa çalışma ödeneği, işyerindeki çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması veya durdurulması durumunda çalışanlara sağlanan bir ödemedir. Bu ödeme, işsizlik ödeneği süresinden düşülür. Ancak, COVID-19 gibi olağanüstü durumlar nedeniyle yapılan kısa çalışma ödemeleri işsizlik ödeneği süresinden düşülmez. Kısa çalışma ödeneği, genellikle üç ayı aşmayan bir süre için sağlanır.
8. Askerlik Durumu ve İşsizlik Maaşı
Askerlik nedeniyle işten ayrılma durumu, işsizlik maaşı başvurusu açısından özel bir durum oluşturur. Askerlik nedeniyle işten ayrılan bireyler, hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde başvuru yapmak zorunda değildir. Askerlik nedeniyle işten ayrılma durumunda, başvuru süresi terhis olduktan sonra başlar.
Muvazzaf askerlik dışında herhangi bir nedenle askere çağrılan kişilerin işsizlik ödenekleri, askerlik süreleri boyunca durdurulur.
9. İşsizlik Maaşı Ödeme Tarihleri
İşsizlik maaşı ödemeleri, her ayın 5’inde yapılır. Ödemeler, işsiz kişilerin banka hesaplarına yatırılır. Eğer banka hesap bilgileri eksik ya da hatalı verilmişse, ödeme PTT aracılığıyla yapılır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, ödeme tarihlerini öne çekme yetkisine sahiptir.
10. En Düşük İşsizlik Maaşı
2025 yılı itibarıyla, en düşük işsizlik maaşı, sigortalının son dört aylık brüt kazançları dikkate alınarak hesaplanır. İşsizlik maaşı hesaplanırken, son dört aylık kazancın günlük ortalamasının %40’ı alınır. Ancak, bu maaş miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini aşamaz. En düşük işsizlik maaşı, sigortalının kazancına göre belirlenen bu oran üzerinden hesaplanır.
Sonuç
İşsizlik maaşı, işini kaybeden sigortalılar için önemli bir finansal destektir. İşsizlik sigortası, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında, sigortalılara belirli bir süre boyunca gelir desteği sağlamaktadır. İşsizlik maaşı almak için belirli şartlar ve başvuru prosedürlerine uyulması gerekmektedir. Bu maaşın miktarı, sigortalının önceki kazancına, prim ödeme süresine ve çalışma gün sayısına göre değişir. İşsizlik maaşı, sigortalılara geçici bir süre için maddi destek sağlarken, iş arama süreçlerinde de onları destekler.
