Ehliyetsiz Araç Kullanma

Ehliyetsiz araç kullanma konusu, Türk hukukunda trafik güvenliğini sağlamak adına önemli bir yer tutmaktadır. Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler, ehliyet sahibi olmayan kişilerin araç kullanmalarını yasaklamaktadır. Bu durumun ihlali, toplumun ve sürücülerin güvenliğini tehlikeye atabileceği için ağır cezalarla sonuçlanmaktadır. Bu makalede, ehliyetsiz araç kullanma, ehliyetsiz araç kullanmanın cezaları, trafik güvenliği, ehliyetin ve sürücü belgesinin önemi gibi önemli konulara değinilecektir.

Ehliyetsiz Araç Kullanma ve Hukuki Düzenlemeler

Ehliyetsiz araç kullanma, kişinin Karayolları Trafik Kanunu’na (KTK) ve Karayolları Trafik Yönetmeliği’ne (KTY) aykırı davranması anlamına gelir. Türkiye’de araç kullanmak için kişinin geçerli bir sürücü belgesine sahip olması gerekmektedir. Bu belgenin olmaması durumunda, sürücüler cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalmaktadır.

Karayolları Trafik Kanunu’ndaki Düzenlemeler

Karayolları Trafik Kanunu, 2918 sayılı kanun olarak Türkiye’deki trafik düzenlemelerinin temelini oluşturmaktadır. Bu kanun, trafikle ilgili genel kuralları ve sürücülere yönelik yükümlülükleri belirler. Ehliyetsiz araç kullanmak, KTK’nın 36. maddesi ile doğrudan ilişkilidir. Söz konusu maddeye göre, “ehliyetsiz araç kullanmak”, “sürücü belgesiz araç sürmek” gibi durumlar suç sayılmakta ve bu fiiller için idari para cezası öngörülmektedir.

KTK Madde 36/3-a:
“Aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.”

Bu durum, araç sahibinin sorumluluğunu da ortaya koymaktadır. Yani, ehliyetsiz kişinin araç kullanmasına izin veren araç sahibi de cezalandırılacaktır. Bu cezanın miktarı ise Kanun’a göre 18.706 TL’dir. Böylece hem ehliyetsiz sürücü hem de araç sahibi aynı miktarda cezaya çarptırılmaktadır.

Ehliyetin Yanında Bulundurmama Cezası

Karayolları Trafik Kanunu, sürücünün araç kullanırken ehliyetini yanına almasını zorunlu kılmaktadır. Madde 44/b’ye göre, “sürücü belgelerinin yanlarında bulundurulması zorunludur” ve “yetkililerin her isteyişi ile belgeleri gösterme yükümlülüğü vardır.” Bu kurala uymayan sürücüler, ehliyetlerini yanlarında bulundurmadıkları için para cezasına çarptırılmaktadır.

KTK Madde 44/b:
“Sürücü belgesinin yanlarında bulundurulması gerekmektedir. Ehliyetsiz olarak araç kullanmak ve belgenin bulunmaması halinde, sürücüye idari para cezası uygulanır.”

Ehliyeti yanında bulundurmama cezası 2.167 TL’dir. Burada belirtilen para cezası, sürücünün ehliyetinin geçerli olması durumunda geçerlidir. Ancak, ehliyetin geçici olarak alınması veya iptal edilmesi durumunda bu ceza geçerli olmayacaktır. Ayrıca, ehliyetsiz araç kullanma nedeniyle uygulanacak cezaya ek olarak, ehliyetsiz araç kullanan kişi hakkında da aynı ceza miktarı uygulanacaktır.

Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası

Ehliyetsiz araç kullanma, sadece para cezası ile sınırlı kalmayıp, aynı zamanda sürücünün ehliyetini kaybetmesine yol açan bir durumdur. Ehliyetsiz araç kullanma nedeniyle sürücüler, idari para cezası ile birlikte, belirli süreler için ehliyetlerini geri almak zorunda kalırlar.

Ehliyetsiz araç kullanan kişi, Türkiye’de 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’na göre cezalandırılır. Bu kanuna göre, ehliyetsiz araç kullanan kişi hakkında 18.706 TL idari para cezası uygulanır. Bu cezayı ödemeyen sürücüler, borçlarını taksitle ödeyebilirler. Ancak cezaların ödenmemesi, diğer idari yaptırımlara yol açabilir.

Alkol ve Uyuşturucu Etkisi Altında Araç Kullanma

Alkol ve uyuşturucu etkisi altında araç kullanmak, yalnızca ehliyetsiz araç kullanmaktan daha ciddi bir durumdur. Bu durum, sürücünün trafik güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye atmasına neden olabilir. Karayolları Trafik Kanunu, alkol veya uyuşturucu madde etkisi altında araç kullanmayı açıkça yasaklamaktadır. Bu tür ihlallerde sürücüler, hem para cezası hem de sürücü belgesinin geçici olarak geri alınması cezası ile karşı karşıya kalmaktadır.

Alkol İle Araç Kullanma Cezası

Alkollü araç kullanma, trafikte en yaygın ihlallerden biridir. Karayolları Trafik Kanunu’na göre, sürücünün alkollü olarak araç kullanması durumunda belirli promil oranları geçildiğinde ceza uygulanmaktadır. Alkolün etkisi altında araç kullanma durumunda, sürücünün ehliyeti geri alınmakta ve para cezası verilmektedir.

KTK Madde 48/5:
“0.50 promilin üzerinde alkollü olarak araç kullandığı tespit edilen sürücülerin sürücü belgesi altı ay süreyle geri alınır. Alkollü olarak araç kullanma nedeniyle sürücü belgesi geri alınan kişiye, son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru beş yıl içinde ikinci defasında iki yıl süreyle, üç veya üçten fazlasında ise her seferinde beşer yıl süreyle sürücü belgesi geri alınır.”

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde İle Araç Kullanma

Uyuşturucu ve uyarıcı madde etkisi altında araç kullanmak, alkollü araç kullanmaktan çok daha tehlikeli bir durumdur. Uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi altında araç kullanan sürücüler, ehliyetsiz araç kullanma kadar tehlikeli olurlar. Bu nedenle, uyuşturucu veya uyarıcı madde almış sürücüler hakkında daha ağır cezalar uygulanmaktadır.

KTK Madde 48/8:
“Uyuşturucu veya uyarıcı madde aldığı tespit edilen sürücünün ehliyeti 5 yıl süreyle geri alınır.”

Ehliyetin Geçici Olarak Alınması

Bir sürücünün ehliyetinin geçici olarak alınması, belirli durumlarda gerçekleştirilen bir işlemdir. Alkol veya uyuşturucu madde etkisi altındaki sürücüler, geçici olarak sürücü belgesini kaybetmektedir. Ayrıca, sağlık şartlarına uymayan sürücüler de ehliyetlerini geçici olarak kaybedebilirler. Geçici ehliyet kaybı süresi sonunda, sürücüler ehliyetlerini geri alabilirler.

18 Yaş Altı Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası

18 yaşından küçüklerin ehliyetsiz araç kullanması, Türk hukukunda bir suç olarak kabul edilmiştir. 18 yaş altındaki bireyler, yalnızca belirli sürücü belgesi sınıflarını almak için başvurabilirler. M, A1 ve B1 sınıfı sürücü belgeleri için 16 yaşını bitirmiş olmak yeterlidir. Ancak diğer sınıf sürücü belgeleri için 18 yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 11’inci maddesi gereği, fiili işlediği sırada 15 yaşını doldurmamış çocuklar hakkında idari para cezası uygulanmaz. Ancak 15 yaşını doldurmuş ancak ehliyet almamış olan kişiler, ehliyetsiz araç kullandıkları takdirde 18.706 TL idari para cezası ile cezalandırılır.

Sonuç

Ehliyetsiz araç kullanma, sadece para cezası ile sonuçlanmakla kalmaz, aynı zamanda sürücünün trafik güvenliğini tehlikeye atması ve diğer insanları riske sokması nedeniyle ciddi bir suçtur. Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliği, bu tür ihlalleri cezalandırarak toplumun güvenliğini sağlamayı hedeflemektedir. Ehliyetsiz araç kullanmak, alkollü veya uyuşturucu madde etkisi altında araç kullanmak, ve ehliyetsiz sürücüye izin vermek gibi durumlar, sadece trafik güvenliği açısından değil, aynı zamanda kanunların uygulanabilirliği açısından da büyük öneme sahiptir. Bu nedenle, ehliyet ve sürücü belgelerinin önemi göz ardı edilmemelidir.